تفاوت سفال و سرامیک را برایتان شرح میدهیم وامیدواریم از این مقاله لذت ببرید و در انتها نظر خود را با ما در میان بگذارید .
آیا هر سفالی سرامیک است یا بالعکس هر سرامیکی نوعی سفال؟! این سوالات پیچیده به نظر می‌رسند اما باید بدانید با خواندن این مقاله شما به طور کامل متوجه چیستی و تفاوت سفال و سرامیک می‌شوید و درباره‌ی هر کدام به طور کامل اطلاعاتی دریافت می‌کنید.
در این نوشتار از مجموعه بلاگ‌های سلام به سراغ معرفی کامل سرامیک و سفال‌ها و تفاوت بین آنان می‌رویم. موادی که از گذشته‌ای بسیار دور ( زمان انسان‌های نخستین) به شکل ظروف و اشیا ساخته و استفاده می‌شدند و اکنون نیز با گذشت سالیان کاربرد‌های خود را حفظ کرده و حتی گسترش داده‌اند. پس بیایید همه چیز را راجع به سفال و سرامیک‌ها بدانیم.
سرامیک چیست؟ سفال چیست؟
خوب است پیش از شروع بررسی تفاوت سفال و سرامیک، ابتدا بدانیم تعریف این دو متریال چیست:
- سرامیک: هر ماده‌ی طبیعی غیر فلزی که تا ۶۰۰ درجه سانتی گراد گرما ببیند و با این حرارت تغییر ماهیت بدهد را به طور کلی سرامیک می‌گوییم.
- سفال: ظروف یا اشیایی که به وسیله‌ي گِل رس ساخته می‌شوند و بعد در کوره تحت حرارت قرار می‌گیرند.
پس بر اساس این تعاریف، می‌توانیم بگوییم سفال‌ها نیز گونه‌ای سرامیک هستند. گونه‌ای که البته قدمت بیشتری از سرامیک‌ها دارند. کمی پیچیده شد نه؟! بیایید کمی به عقب‌تر برگردیم و تاریخچه‌ی ساخت و استفاده از این دو نوع ماده را بررسی کنیم تا مفهوم به طور کامل روشن شود.
تاریخچه‌ی سفال و سرامیک
هنر سفالگری یکی از قدیمی‌ترین هنر‌ها و صنایع دستی در جهان است که قدمت آن به ده هزار سال پیش از میلاد مسیح می‌رسد. ظروف اولیه‌ی سفالی اصولاً طرح‌های ساده‌ای داشتند و از ترکیب خمیر گِل‌های معمولی با پودر‌های گیاهی ساخته می‌شدند. نمونه‌ای از این سفالینه‌های ابتدایی را می‌توانیم در فلات ایران مشاهده کنیم.
به مرور زمان و با پیشرفت دانش بشری، سفالگری نیز ارتقاء یافت. برای ثمال در نمونه‌های کشف شده از تپه‌ي سیلک کاشان می‌بینیم که سفال‌ها در کوره قرار می‌گرفتند و طرح و نقش‌هایی از پرندگان و حیوانات بر بدنه شان حک شده بود. ابداع چرخ‌های سافلگری ( در همین زمان ) و پس از آن لعاب‌های مختلف دو اتفاق مهم در پروسه‌ی تاریخی کامل شدن سفال‌ها بودند.
بعد از گذشت قرن‌ها و در طول مدت زمان، انسان‌ها توانستند فرمول‌های پیچیده‌تری را در سفالگری به کار ببرند و از کوره‌هایی با درجه‌ی حرارت بالاتر و قوی‌تر استفاده کنند و بدین صورت سرامیک‌ها نیز پدید آمدند.
سفالی یا سرامیکی؟ مساله این است!
ممکن است در نگاه اول ظروف سفال و سرامیک ظاهری شبیه به همدیگر داشته باشند. اما باید بدانیم این دو نوع ظرف تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند. تفاوت‌هایی که از ماده‌ی سازنده‌ی آنها و خواصش نشات می‌گیرد.
سفال در یک نگاه
سفال‌ها از ماده‌ای به نام خاک ثانویه تهیه می‌شوند که ماده‌ی اصلی تشکیل‌دهنده‌ی آن خاک رس است. خاک رس خاکی ریز دانه است و قابلیت چسبندگی بالایی دارد و از این رو هنگامی که به آن کمی آب اضافه کنیم حالت خمیری شکل به خود می‌گیرد. رنگ اصلی این خاک به قرمز متمایل است و علتش نیز وجود ذرات ریز آهن است.
همان طور که پیش‌تر هم اشاره کردیم سفالگری می‌تواند از طریق روش سنتی و به کمک دست انجام بگیرد یا سفال گر برای ساخت ظرفی قرینه و تمیز‌تر به سراغ ساخت سفال به کمک چرخ سفال برود. حرارتی که برای پخته شدن سفال‌ها به کار می‌رود کم است و به همین علت در کارگاه‌های سفالگری نیاز به کوره‌های پیچیده نیست.
به دلیل وجود مواد معدنی متفاوت از جمله آهن و … در مواد سازنده‌ی سفال‌ها، رنگ پذیری و به اصطلاح تخصصی «پختگی رنگ» بیشتری را در ظرف‌های سفالین شاهد هستیم.
سرامیک در یک نگاه
می‌توانیم در حالت کلی به هر ماده‌ای که تحت حرارت و گرمای بالا قرار بگیرد و تغییر ماهیت دهد را سرامیک بنامیم. اما در این مورد مخصوص یعنی ظرف‌های سرامیکی باید بدانیم آنها دسته‌ای از ظروف هستند که از خاک‌های اولیه به وجود می‌آیند. ماده‌ی اولیه‌ي شکل دهنده‌ی سرامیک‌ها حالت دوغابی شکل ( نه مایع و نه جامد) دارد و چسبندگی کمتری دارد.
از همین رو است که برای ساخت ظرف‌های سرامیکی استاد کار به سراغ تکنیک قالب‌گیری می‌رود و می‌کوشد تا ماده‌ی ابتدایی را در قالب‌های مد نظرش بریزد و بعد در کوره بگذارد. حرارت مورد نیاز برای پخت سرامیک از سفال‌ها بیشتر و چیزی حدود ۱۶۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد است. البته همین خواص باعث می‌شود لعاب‌گیری ظروف سرامیکی از دسته‌ی ظروف سفال‌ها آسان‌تر باشد.
روش قالب‌گیری باعث شده است تا تنوع ظروف سرامیکی ساخته شده بالاتر برود و رنگ پذیری آنان نیز به صورت شفاف است.
مقایسه تفاوت سرامیک و سفال
در ادامه مهم‌ترین تفاوت سفال و سرامیک را با توجه به ویژگی‌های گوناگون جمع‌بندی می‌کنیم:
| ویژگی | سفال | سرامیک |
| ماده‌ي سازنده | خاک ثانویه ( مثل خاک رس) | خاک اولیه (ترکیباتی پیچیده شامل کائولن، کوارتز، سیلیس، خاک استون ور) |
| شکل ماده‌ی اولیه | حالت خمیری شکل و قرمز رنگ ( به دلیل وجود ذرات آهن) | حالت دوغابی شکل و چسبندگی کمتر |
| ساخت توسط | دست یا چرخ سفالگری | قالب گیری |
| لعاب پذیری | معمولی | بالاتر |
| درجه حرارت مورد نیاز | پایین‌تر از ۶۰۰ درجه سانتی گراد | بالاتر از ۶۰۰ درجه سانتی گراد |
| رنگ پذیری | پختگی رنگ‌ها بر روی سطح | رنگ‌های شفاف بر روی سطح |
| ویژگی‌های دیگر | ساخت آسان‌تر | شکل ظریف‌تر و تنوع بالا در ساخت |
نکات استفاده از سرامیک و سفال در دکور خانه
همه‌ی ما کاربرد‌های متفاوتی را از این دو متریال جادویی در ذهنمان داریم، از کف پوش خانه‌ها گرفته تا انواع قطعه در راکت‌های فضایی، سفال و سرامیک همیشه همراه ما بوده‌اند. اما اگر شما نیز دوست دارید از محصولاتی با این جنس در دکوراسیون خانه‌ی خود استفاده کنید، توصیه می‌کنیم نکات زیر را مطالعه نمایید:
- برای استفاده از گلدان‌های سرامیک و سفال حتماً به تناسب بین گیاه و گلدان دقت کنید. اگر گیاهی زنده و پر سر و شور دارید می‌توانید از گلدان‌های سفالی تک رنگ یا سرامیک‌های نیمه براق استفاده کنید. اگر هم در پی گلدانی رنگارنگ و پرظرافت هستید گلدان‌های میناکاری شده‌ی سفالی می‌توانند یک انتخاب فوق العاده باشند.
- به هارمونی ظروف سفالی و سرامیکی مد نظرتان دقت کنید و بکوشید در مجموع رنگ و اندازه‌ی آنها با یکدیگر و با دیگر وسایل خانه‌ي شما هماهنگ باشند.
- شما می‌توانید از انواع قاب‌های دیواری سرامیک و سفال نیز در محل کار یا اتاق پذیرایی خانه‌ی خود استفاده کنید. این اشیاء با داشتن نمادی از خاک می‌توانند حسی از صمیمت و هنر دوستی را در محیط زنده کنند.
- هم‌چنین استفاده از سری ظروف سفالین و سرامیکی در ست پذیرایی یا غذا خوری خانه‌ي شما می‌تواند تجربه‌ای فوق العاده هیجان انگیز باشد. به شرطی که در هنگام خرید این ظروف از کیفیت ساخت و مواد به کار رفته در لعاب آنها مطمئن باشید تا خدای نکرده به سلامتی‌تان آسیبی نخورد.
شما دیگر چه نکاتی را به این مجموعه اضافه می‌کنید؟
چگونه محصولات سرامیکی و سفالی مرغوب را تشخیص دهیم؟
اگر شما نیز قصد خرید این محصولات را دارید، به علاوه زمانی که با خواندن این مطلب با تفاوت سفال و سرامیک نیز آشنا شده‌اید، توصیه می‌کنیم به نکات زیر هم دقت کنید تا یک خرید مطمئن و با کیفیت را تجربه کنید.
- ظروف سفالی یا سرامیکی باید به طور کامل و از همه‌ی جهات دارای قرینه باشند. به خوبی ظرف مد نظرتان را بررسی کنید و اگر فاقد این قرینه است بدانید احتمالاً این ظرف در کارگاهی با کیفیت پایین ساخته شده است.
- سطح ظروف سفال یا سرامیک مرغوب کاملاً یک دست و بدون هیچ گونه زدگی، سوختگی یا فرورفتگی است.
- اگر ظرف مد نظر شما دارای نقش و نگار است از کیفیت و پایداری رنگ آن مطمئن شوید.
- اگر ظرف لعاب کشی شده است دقت کنید جنس لعاب آن از روغن‌های جلای کم کیفیت نباشد و البته تمامی سطح ظرف به طور یکسان دارای لعاب یک دست باشد.
